Yeni bir eğitim- öğretim dönemi başladı. Bu yılda okullarda, öğretmenler arasında, pek çok kongre, zirve, konferans ve sempozyumda mutlaka Finlandiya eğitim sisteminden dem vurulacaktır. Finlandiya’da, ödev yok, sınav hiç yok, en iyi en başarılı öğretmenler seçiliyor, ders sayısı çok az ve hatta derslerde kaldırıldı konu bazlı sisteme geçildi gibi pek çoğu şehir efsanesine dönüşen konuyla ilgili Eğitimde Finlandiya Modeli kitabını okuduğunuzda aslında gerçeklerin pek de öyle olmadığını anlayacaksınız. Küçük bir kuzey ülkesini eğitimde zirveye taşıyan temel ilkeler ve uygulamaların altında yatan felsefeyi ortaya koyan kitap her okul yöneticisinin ve öğretmenin kütüphanesinde bulunmalı.
Finlandiyalı bir eğitimci, Harvard Üniversitesi akademisyeni ve yazar Pasi Sahlberg’in geçtiğimiz ilkbaharda ülkemizde yayınlanan kitabı, Eğitimde Finlandiya Modeli pek çok soruya yanıt veriyor. Birkaç yıl önce bir konferansta dinleme fırsatı bulduğum Pasi Sahlberg’le ve Finlandiya eğitim sistemine dair aklıma yer ettiğim şunlar olmuştu: Basit ve sadelik, az laf çok iş, az çoktur. Bir de bizimle paylaştığı babaannesinin sözü“Sadece ölü balıklar akıntıyla aynı yönde yüzer. Akıntıyla yüzüyorsanız ölmüşşünüz demektir’’. Pasi Sahlberg, Finlandiya eğitim sisteminin gelişim sürecini anlattığı o konuşmasını şu cümle ile tamamlamıştı. “Biz Finliler çok konuşmayız; toplantılar, komisyonlar, çalışma grupları kurmayız; karar verir ve yaparız” . O günden beri Fin eğitim sisteminin alametifarikasının bu çerçevede olduğunu düşünüyorum.
Eğitimde Bir Finlandiya Modeli kitabında bütün meselenin eğitim liderliği kültüründe olduğunu belirten Sahlberg, ‘’en iyi liderler, aynı zamanda en iyi öğrencilerdir. Eğer liderler öğrenemezse, yönettikleri kurumlardaki öğrenme süreçleri de muhtemelen başarısızlığa uğrar. Öğrenmekten asla vazgeçmeyen liderler başarısızlığa uğramanın ne olduğunu bilir, hatalardan ders çıkarır ve deneyimlerden faydalanarak yaptıkları işte sürekli daha iyi olmaya çalışırlar” diyor. Bu noktada eğitim liderlerimize soralım. En son ne öğrendiniz?
Artık ‘’inovasyon yolunda reform ‘’ yerine ‘’Daha iyi uygulama yoluyla gelişmeye odaklanılmalı…savını ortaya koyan Pasi Sahlberg’in, Eğitimde Finlandiya Modeli kitabında birer öneri mahiyetinde sunduğu dört fikri ise şöyle:
1. Sağlam bir öğrenme deneyimi için düzenli teneffüs ve fiziksel aktivite kritik önemdedir.
2. Eğitim alanında yapılacak kapsamlı değişiklikler için küçük veri, büyük veriye kıyasla genelde çok daha etkili bir araçtır.
3. Eğitim kazanımlarını daha nitelikli kılmanın yolu hakkaniyeti sağlamaktan geçer.
4. Finlandiya eğitim sistemine dair uydurma bilgiler ve şehir efsaneleri, daha iyi bir eğitim sistemi kurma yolunda verilen çabaları akamete (başarısızlık, sonuçsuzluk, verimsizlik) uğratabilir.
Birbirimizden öğrenmenin ve işbirliğinin değerinin vurgulandığı şu cümleler ise aslında ülkemiz eğitim sistemimizde başlamamız gereken ilk adımı gösteriyor sanki.
Kabuğunuza çekilmeyin
Okullara ilişkin meselelerde profesyonelliği pekiştirme ve işbirliğinden beslenen bir kültürü okullarda yeşertme ihtiyacına yanıt olması amacıyla yazılan bu kitap, bir öğretmenin başka bir öğretmenden, bir okulun başka bir okuldan, bir kentin başka bir kentten ve bir ülkenin başka ülkeden öğreneceği olduğunu savunuyor. Geçmişte uygulanmış en iyi fikirler ile bugünün fırsatlarını ve bir gelecek tasavvurunu harmanlanmayı öneriyor bir de. İster küçük bir okul veya kent ölçeğinde olsun, isterse ülke çapınca; Finlandiya’daki eğitim faaliyetlerine yön veren temel ilke, somut bulgular ile hikayeleri – başka bir ifadeyle büyük veri ile küçük – dengelemektir. Başka okulların idarecilerinin hikayelerini dinlemek, kendi okulunuzda atmanız gereken adımları görmenizi kolaylaştırabilir’’.
Finlandiya, işbirliği, profesyonelliğe, ortak amaca, hedef odaklı stratejiye, uzun vadeli uygulamaya ve kamu politikalarının eş güdümüne dayanan bir okul kültürünü yaygınlaştırarak iyi işleyen bir eğitim sistemi kurmaya başardılar. Bununla birlikte Pasi Sahlberg diyor ki, ‘’Bu kitapta yer alan fikirleri uygulayarak yolunuza devam ederken unutmanız gereken bir şey var. Eğitim alanında yapılacak değişiklikleri aceleye getirirseniz, her şeyi berbat edersiniz’’.
Pasi Sahlberg’in, Metrolpolis yayıncılıktan, Cansen Mavituna’ın çevirisiyle çıkan Eğitimde Finlandiya Modeli kitabı pek çok eğitimciye katkı sağlayacaktır. Umuyorum ki, Sahlberg’in, Finnish Lessons 2.0 kitabı da yakın zamanda Türkçe yayınlanır.
Erişilebilir nitelikli ve adil bir eğitim için atılacak adımları bunu tecrübe etmiş bir ülkeden öğrenmek isteyenler bu kitap sizin için…
Bu yazım 17.09.2018 tarihinde Eğitimpedia‘ da yayınlanmıştır.
Bu kitabı, insanların okumasını sağlayan ve de Hayvan Ambulansı ve Tedavisi sistemini finanse edebilecek Kitap Koala ‘dan temin edebilirsiniz.
